نمایش مبدأ برای آتسزبن اوق خوارزمی ( 471ه - /1079م )


        

معین الدین آتسز یا أطسز از سران مشهور ترکمانها ، پس از فتح شام توسط [[سلجوقیان|سلجوقیان]] ( نک : [[سلجوقیان]] ) بود . او خود را الملک المقدم لقب داد . مقریزی مورخ ، او را بزرگ ترکها نامیده است . در سال 463ه - /1071م سعی کرد تا دمشق را تسخیر کند . او ابتدا شهر را محاصره کرد و از ورود آذوقه به آن جلوگیری نمود او چون نتوانست کاری انجام دهد به سوی فلسطین روانه شد و شهر [[رمله ( شهر - ) |رمله]] را فتح کرد . سپس بیت‌المقدس را که لشکریان [[فاطمیان|فاطمیان]] مصر در آن متحصن شده بودند محاصره کرد و بر مناطق نزدیک بیت‌المقدس به‌جز [[عسقلان|عسقلان]] استیلا یافت . [[طبریه ( شهر - ) |طبریه]] را نیز فتح کرد . پیروزی‌های پی‌درپی ، او را واداشت تا بار دیگر به بیت‌المقدس حمله کند و آن را فتح نماید و مرکز حکومت خود قرار دهد . او در فلسطین به فنع خلافت عباسیان و سلطان سلجوقی به‌جای [[فاطمیان|فاطمیان]] به‌پا خاست . در سال 467ه - /1075م آتسز شهر [[عکا ( شهر - ) |عکا]] را فتح کرد و امیر آن شکلی بن أوق را بیرون راند ولی وی به پسرعموی سلطان آلپ ارسلان پناه برد و او را به جنگ با آتسز تشویق کرد . پس از آن آتسز برای جنگ با آنها از بیت‌المقدس خارج شد و در جنگی که کرد آنها را شکست داد . پس از آنکه آتسز حاکم بدون رقیب فلسطین و مناطق جنوبی شام گشت ، ملکشاه سلجوقی بر حکومت او صحه گذاشت و نیروهای نظامی خود را برای فتح دمشق به کمک او فرستاد . در آن زمان دمشق در دست والیان فاطمی بود و از مشکلات اقتصادی و سوء مدیریت رنج می‌برد . این وضعیت به آتسز فرصت داد تا به آن حمله کند که پس از یک محاصره سنگین در سال 468ه - /1076م شهر سقوط کرد . در این زمان آتسز به فکر تسخیر مصر و پایان دادن به حکومت [[فاطمیان|فاطمیان]] در آنجا افتاد . فرار عده‌ای از فرماندهان به‌همراه سربازانشان پس از آنکه با امیر لشکر فاطمی ( بدر [[جمالی ، بدر بن عبدالله ( 405 - 487ق/1014 - 1094م ) : |جمالی]] ) اختلاف پیدا کردند او را در این فکر مصمم کرد . آتسز پیشروی خود را به‌سوی مصر در سال 469 ه - /1076م شروعن کرد و در حالی که حدود بیست‌هزار سرباز ترکمن و کرد و عرب با خود همراه داشت ، نبرد سرنوشت‌سازی روی داد که به فرار آتسز انجامید . او به‌سوی فلسطین عقب‌نشینی کرد و لشکریان فاطمی مصر او را تا [[رمله ( شهر - ) |رمله]] تعقیب کردند . در اینجا شمار زیادی از همراهان او کشته شدند . همچنین اهالی غزه و [[رمله ( شهر - ) |رمله]] و دمشق نیز علیه او شورش کردند .

وقتی استز به بیت‌المقدس مرکز حکومتش بازگشت ، مردم شهر به رهبری قاضی آن شهر متحصن شده بودند و او را به شهر راه ندادند . مکاتبات او با مردم شهر نتیجه‌ای نداد . ولی او توانست مقاومت شهر را درهم بشکند و وارد آن شود . وی نزدیک به 3 هزار انسان را کشت و بسیاری از مردم به مسجد صخره و جامع پناه بردند . سپس او به‌طرف [[رمله ( شهر - ) |رمله]] حرکت کرد . اما در آنجا کسی را نیافت چون مردم شهر را ترک کرده بودند . او بیشتر مردم غزه را به قتل رساند سپس شهر [[یافا ( شهر - ) |یافا]] را محاصره کرد و قبل از آنکه به دمشق باز گردد ، حصار و باروی آن را ویران ساخت .

امیر بدرجمالی سرکردۀ لشکریان فاطمی ، آتسز خوارزمی را از یاد نبرد . او لشکر بزرگی را سازماندهی کرد و آن را در سال 480ه - /1078م به شام فرستاد . این لشکر بر فلسطین و مناطق اطراف دمشق استیلا یافت و شهر را در محاصرۀ شدید قرار داد . این بحران آتسز را واداشت تا از تاج‌الدوله بن‌آلپ ارسلان کمک بخواهد . ولی این یک فرصت را غنیمت شمرد و دمشق را تسخیر کرد سپس تصمیم گرفت که حکومت دمشق را برای خو نگه دارد و آتسز را گرفت و در زندنان خفه کرد .

==مآخذ :==
#ابن فلانسی''''' : ذیل تاریخ دمشق''''' ، بیروتو ، 1908 .
#ابن اثیر : '''''الکامل فی التاریخ''''' ، قاهره ، 1303 ه - .
#سرور ، جمال‌الدین : '''''النقود الفاطمی فی بلاد الشام و العراق''''' ، قاهره ، 1964 .
#عاشور ، سعید [[عبدالفتاح ، محمد حاج مصطفی|عبدالفتاح]] ، '''''الحرکة الصلیبیه''''' ، قاهر 1964 .
#زکار ، سهیل : مدخل الی تاریخ الحروب الصلیبیه ، بیروت ، 1972 .
#Ateya,A.s : '''''The crusades, Histoigraphy and Bibliography''''', Bloooming ton 1969.