کوه مکبر ( نبرد - )

کوه مکبر در قسمت جنوبی شهر بیت المقدس و مشرف بر بیشترین محلات آن می باشد . عمربن خطاب روز فتح بیت المقدس بر روی آن ایستاد و الله اکبر گفت . انگلیسی ها در دوره اشغال فلسطین آن را مقر حکامشان قرار دادند و بر روی آن مقر نماینده سامی خود را بنا نمودند که به دارالحکومه معروف گشت . به همین لحاظ این کوه به خاطر تسلطش بر قسمت وسیعی از شهر قدس متمایز می باشد .

با پایان سلطه بریتانیا در اوایل ماه مه 1948 نماینده سامی بریتانیایی حکومت فلسطین " سرآلن کاننگهام " درالحکومة و بنای دانشکده عربی و مدرسه کشاورزی یهودی را تحت تصرف سازمان صلیب سرخ بین المللی قرار داد . اعراب این مسأله را روز 9/5/1948 قبول کردند اما صهیونیستها تا روز 17 ماه مه در قبول آن تأخیر ورزیدند ، زیرا آنها امیدوار بودند همه شهر را اشغال کنند .

صلیب سرخ بین المللی ساختمانهای کوه مکبر را به حضور آژانس صلیب سرخ و هیأت عربی علیا و نمایندگی یهود تسلیم کرد و در آن روز شرط کرد که در منطقه مورد قبول صلیب سرخ هیچ شخص نظامی اقامت نکند . هیچ کدام از دو طرف ، توافق را به تمامی اجرا نکردند ولی در منطقه کوه مکبر تا اواسط اوت 1948 هیچ نبردی واقع

نشد ، تا زمانی که اسرائیلی ها توافق را زیر پا گذاردند و در صبح زود روز 17/8/1948 از ناحیه مدرسه کشاورزی مخفیانه اقدام به پیشروی به سوی کوه المکبر نمودند . از این رو مبارزان عرب که در نزدیکی کوه المکبر ، محافظ پایگاه بودند ، در مقابلشان ایستادند و تا راندن دشمن ، دفاع کردند . توپخانه ارتش اردن از ناحیه سلوان و توپخانه ارتش مصر از ناحیه بیت ساحور نیز آن را حمایت می کرد و مواضع دشمن را بمباران نموده و اسرائیلی ها را به سمت ساختمان کشاورزی شهر عقب راندند .

در ساعت هفت بعدازظهر همان روز صهیونیستها با قدرت برگشتند و با نیروهایی حدود پنجاه سرباز ساختمان دانشکده عربی را تحت کنترل خود درآوردند و همه کارمندان آن را انتقال دادند . با طلوع روز 18 اوت تعدادی از جوانان سواحره و صورباهر و بیت المقدس به فرماندهی محمد طارق آفریقایی اجتماع کردند و تعدادی از داوطلبین اخوان المسلمین مصر ، تابع سرهنگ احمد عبدالعزیز که مقر فرماندهی اش را در صور باهر متمرکز ساخت ، شامل آنها بودند .

همچنین یک گروهان از ارتش اردن به فرماندهی عبدالله التل به آنها پیوست . این نیروها دست به ضد حمله های سختی زدند و بر اسرائیلی هایی که مردم تار و مار کرده و به دارالحکومه حمله برده بودند و مجاهدان عرب را دستگیر کرده و تهدید به ویرانی آن ( دارالحکومة ) کردند ، چیره شدند .

در آن زمان ( دارالحکومة ) مقر هیأت بین المللی نظارت بر آتش بس و بعضی سران هیأت سازمان ملل بود .

ناظرین آتش بس ، به تدارک آتش بس اقدام کردند . سپس اسرائیلی ها روز 19 ، اوت تلاش کردند مواضعی را که مجاهدین آزاد کرده بودند دوباره اشغال کنند ولیکن شکست خوردند . در این نبرد دو طرف حدود صدها نفر کشته و مجروح دادند .

سرانجام ژنرال رایلی رئیس ناظرین بین المللی دخالت کرد و روز 22/8/1948 جلسه ای برگزار کرد . سرهنگ عبدالله تل از ارتش اردن ، سرهنگ احمد عبدالعزیز از داوطلبان مصری و فرمانده طارق افریقی از فلسطین و موشه دایان از ارتش اسرائیل و از هیأت بین المللی نظارت ، ژنرال رایلی همراه با کولونل فوکس و ژنرال لاندستروم در این جلسه شرکت کردند .

در پایان جلسه توافق بر بقیه منطقه جدید کوه المکبر ، منطقه ای که نماینده سامی ، تحت نظارت صلیب سرخ جهانی قرار داده بود ، پایان یافت . این منطقه به سازمان بین الملل تسلیم گردید و به منطقه " دارالحکومة و جبل المکبر " شناخته شد . دو گروه ، نظامیان خود را عقب بردند و مؤسسات و ساختمانهایی که در آنجا برپا شده بود را ترک کردند و منطقه را در سپتامبر 1948 تسلیم صلیب سرخ جهانی نمودند .

دو گروه به موجب توافق دیگری که در 20/11/1948 برای آتش بس در تمامی شهر بیت المقدس برگزار شده بود ، همان توافق سابق را بیان کردند و یک خط تماس بین دو خط مناطق ممنوعه برقرار کردند . این منطقه در آن زمان منطقه جبل المکبر و ساختمانهای موجود در آن بود که عبارت بودند از : ساختمانها دارالحکومه و دانشکده عربی و مدرسه کشاورزی یهود و زمینهای اطراف و بین آن .

مأخذ :

1. العارف ، عارف : النکبة ، جلد 4 ، بیروت 1959 .