شفاف سازی و تبیین حقایق ( ائتلاف - )

مقدمه :

نبود اراده سیاسی دستگاههای اجرایی برای مبارزه با فساد ، خلاء حکومت قانون و نبود یک سیستم قضایی مستقل و فعال ، ضعف نقش مجلس قانونگذاری فلسطین در نظارت بر اقدامات قوه مجریه ، ضعف و محدودیت دستگاه نظارت دولتی و غیردولتی و ناکارآمدی سیستم های بازپرسی ، فقدان هرگونه نقش برای سازمانهای جامعه مدنی در مبارزه با فساد و برطرف کردن این مشکل و نیز نبود رسانه های آزاد و مستقل از جمله دلایلی محسوب می شوند که می توان از آنها به عنوان علل گسترش فساد در سطوح بالای حکومت یاد کرد .

با توجه به جایگاهی که شفاف سازی و پایبندی به اصول آن در پاسخگویی به نیازهای یک جامعه دمکراتیک دارد و کمکی که این مسأله به تحقق دمکراسی و احقاق حقوق شهروندان فلسطینی می کند ، تعدادی از گروههای غیردولتی فلسطین ، به منظور پاسخ به این نیاز و با متحد کردن تلاشها در یک برنامه ملی مشترک در جهت مبارزه با فساد ، تشکلی را به نام " ائتلاف من اجل النزاهه و المسائله - - أمان " تأسیس کردند .

ائتلاف " أمان " با توجه به این کاستی ها ، در تلاش است تا از طریق اقدامات متعددی مثل برگزاری دوره هایآموزشی برای گروهها و قشرهای مختلف جامعه فلسطین ، برگزاری جلسات و ارائه گزارشهایی در مورد اقداماتی که برای مبارزه با فساد و شفاف سازی انجام داده است ، به اهداف خود در زمینه تحقق دمکراسی ، احقاق حقوق شهروندی و داشتن یک حکومت صالح و پاک برسد .

الف - معرفی :

ائتلاف شفاف سازی و تبیین حقایق از جمله تشکل های فلسطینی است که به منظور تلاش در جهت مبارزه با فساد ، در چارچوب یک برنامه ملی مشترک ، شکل گرفته است .

گروهها و افراد تشکیل دهنده این ائتلاف که همه آنها از گروههای فعال در زمینه مبارزه با فسادند ، عبارتند از : طرح فلسطین برای تقویت گفت وگوی جهانی و دمکراسی ( المبادره الفلسطینیه لتعمیق الحوار العالمی و الدیمقراطیه - - مفتاح ) ، گردهمایی فکری عربی - - قدس ( الملتقی الفکری العربی - - القدس ) ، مرکز بازرگانی فلسطین - - Paltrade ( مرکز التجاره الفلسطینی - - بال ترید ) ، مؤسسه مطالعات دمکراتیک فلسطین - - مواطن ( المؤسسه الفلسطینیه لدراسه الدیمقراطیه - - مواطن ) ، مرکز حقوق بشر میزان ( مرکز المیزان لحقوق الانسان ) ، شورای روابط خارجی فلسطین/غزه ( المجلس الفلسطینی للعلاقات الخارجیه/غزه ) و دکتر عزمی الشعیبی که به عنوان هماهنگ کننده أمان ، فعالیت می کند .

اعضای هیأت مدیره أمان عبارتند از : دکتر حنان عشراوی ، دکتر جرج جقمان ، دکتر زیاد ابوعمرو ، دکتر کمال الشرافی ، عبدالرحمن أبوعرفه و دکتر عزمی الشعیبی که به عنوان رئیس هیأت مدیره و هماهنگ کننده فعالیتهای آن نیز فعالیت می کند .

ب - اهداف :

براساس گزارشها و نظرسنجی هایی که در داخل فلسطین درباره فساد در تشکیلات خودگردان صورت گرفته ، نتیجه نشان دهنده این است که فساد در سطوح بالایی بخش دولتی جامعه فلسطین شیوع یافته است . دلایلی که در پشت گسترش این پدیده نهفته است به صورت خلاصه عبارتند از :

• عدم اراده سیاسی نزد قوه مجریه برای مبارزه با فساد .
• خلاء حکومت قانون و عدم وجود یک سیستم قضایی مستقل ، فعال و پاک .
• ضعیف بودن نقش مجلس قانونگذاری فلسطین در بازرسی و نظارت بر قوه مجریه .
• عملکرد ضعیف و محدودیت نظارتهای رسمی و غیردولتی و عدم کارآیی سیستم های بازرسی .
• نبود نقشی فعال برای سازمانهای جامعه مدنی در مبارزه با فساد و حل این معضل اجتماعی .
• عدم وجود رسانه های مستقل و آزاد .

بر این اساس ، ائتلاف " أمان " در تلاش برای پایان دادن به این وضعیت و برای مبارزه با فساد و محقق جامعه و حکومتی پاک و عاری از فساد برای فلسطینیان اهدافی را به عنوان اهداف استراتژیک درنظر گرفته که حول محورهای زیر است :

1. ارتقای اصول شفاف سازی در بین بخشهای مختلف جامعه فلسطین .
2. ارتقای اخلاقیات و معیارهای حرفه ای در زمینه ارائه خدمات از سوی مؤسسات عمومی .
3. تقویت استقلال رسانه ها و تقویت توان و کارآیی آنها در مورد مبارزه با فساد .
4. توسعه توان مؤسسات بخش عمومی در جهت ارائه به موقع اطلاعات عمومی که در اختیار دارند و مشخص کردن فعالیتهای این بخش برای مردم .
5. لزوم وضع قوانینی برای استقلال قوا و مشخص کردن اختیارات قوای مقننه ، مجریه و قضاییه تشکیلات فلسطین به صورت متوازن .
6. توسعه و بهبود توان تشکیلاتی و عملیاتی " أمان " برای پایبندی آن به برنامه ها و مسئولیتهایی که دارد .
7. تقویت و توسعه روابط و همکاری های " أمان " بامؤسسات داخلی ، منطقه ای و بین المللی متعدد که فعالیتهای مشابهی دارند .

ج - فعالیتها :

ائتلاف " أمان " برای اهداف خود در مسیر مبارزه با فساد ، نتایجی را پیش بینی کرده و امیدوار است که با رسیدن به این نتایج جامعه فلسطین بتواند به فسادی که شیوع یافته پایان دهد . این نتایج عبارتند از :

• توسعه استراتژی های داخلی در مبارزه با فساد .
• افزایش آگاهی و شناخت مردم فلسطین نسبت به ماهیت فساد و آسیب هایی که برای تمام قشرهای جامعه در پی دارد ، توجه بخشهای عمومی ، خصوصی و جامعه مدنی به معضل فساد در برنامه های کاری خود .
• توسعه زیرساخت های اطلاعاتی در مبارزه با فساد .
• توجه نمایندگان پارلمان به مسأله فساد و تلاش برای وضع قوانینی برای مبارزه با آن .
• مشارکت بیشتر نمایندگان رسانه ها در زمینه مبارزه با فساد .
• توجه احزاب سیاسی به مبارزه با فساد و گنجاندن این مسأله در برنامه های کاری خود .
• وجود قواعد رفتار حرفه ای اقدامات بهتر در بخشهای مختلفی مثل نظام قضایی ، بخش خصوصی ، سازمانهای غیردولتی و...
• حضور تعداد بیشتری از شهروندان در زمینه نظارت بر عملکرد مجالس محلی و شهرداری ها و کیفیت خدمات آنها .

بدون شک مبارزه با فساد و تحقق اهداف فوق ، نیازمند یک تلاش جمعی مشترک است . به همین دلیل ائتلاف " أمان " در آغاز فعالیت خود ، به برگزاری جلسات و تشکیل کارگاههای مقدماتی با نمایندگان بخشهای مختلف مثل سازمانهای غیردولتی ، احزاب ، نمایندگان رسانه ، بخش خصوصی ، اعضای پارلمان و قضات پرداخت تا از این طریق آنها را با شکلهای مختلف فساد و نحوه مقابله با آن - - برای مشخص کردن زمینه های همکاری - - آشنا کند .

فعالیت ائتلاف " أمان " را می توان به صورت زیر تقسیم بندی کرد :

1 - فعالیتهای عادی :

فعالیتهای معمول " أمان " زمینه های مختلفی را شامل می شود از جمله :

1. برگزاری دوره های آموزشی مانند دوره آموزشی سازمانهای غیردولتی استان الخلیل در تاریخ 28/8/2006 ، برگزاری دوره آموزشی برای اصحاب مطبوعات در شهر غزه ( 24/8/2006 ) و دوره آموزشی مشابهی در رام ا... ( 11/6/2006 ) .
2. برپایی کارگاههای آموزشی مانند برگزاری کارگاهی برای کمک به بخش خصوصی در زمینه مبارزه با فساد ( 5/9/2006 ) و برگزاری کارگاه مشابهی در تاریخ 20/9/2006 .
3. ارائه گزارش در ارتباط با مواردی مثل توصیه به مجلس قانونگذاری برای اصلاح آیین نامه تحقق و تضمین دسترسی شهروندان به اطلاعات ، ارائه گزارشی در مورد عدم اجرای قانون در الخلیل و محیط مناسب آن برای گسترش فساد ، ارائه گزارش در مورد وضعیت رسانه های دولتی فلسطین و نیاز آنها به مبارزه با فساد و...
4. برگزاری جلسه های مختلف با گروههای متعدد خصوصی ، نمایندگان بخشهای دولتی .

2 - پروژه ها :

پروژه های ائتلاف " أمان " که هر کدام با همکاری اعضای این ائتلاف انجام می شود ، جزء فعالیتهای اساسی " أمان " است که در جهت مبارزه با فساد اجرا و زمینه های مختلفی را شامل می شود ، نظیر :

1 ) پروژه تقویت صاحبان رسانه ها در مبارزه با فساد :

هدف از اجرای این پروژه ، استقلال رسانه های فلسطینی و افزایش توان و کارآیی آنها در مبارزه با فساد است و اهداف دیگری مثل افزایش آگاهی مردم نسبت به نقشرسانه ها در جهت آزادی بیان و تقویت شفاف سازی را نیز دنبال می کند .

2 ) پروژه تقویت اصول شفاف سازی در بخش خصوصی :

این پروژه که توسط یکی از اعضای ائتلاف " أمان " ( مرکز بازرگانی فلسطین - - paltrade ) در سالهای 2006 و 2007 انجام می شود ، اهدافی مثل افزایش آگاهی مردم نسبت به اهمیت بخش خصوصی در مبارزه با فساد ، افزایش سطح آگاهی های فعالان بخش خصوصی با شکلهای مختلف فساد ، راههای مبارزه با آن و مکانیسم های مقابله با گسترش آن و نیز تقویت آیین نامه های بازرسی در فعالیت بخش خصوصی را دنبال می کند .

3 ) پروژه تقویت پاکدامنی و اصول شفاف سازی و آیین نامه های بازرسی در گروههای محلی :

این پروژه که اساسا با هدف ایجاد آیین نامه ای برای فعالیت سالم گروههای محلی فلسطین و به وجود آوردن فضایی برای مقابله و مقاومت در برابر فساد در این گروه انجام می شود ، توسط مؤسسه " المتلقی الفکری العربی " به عنوان یکی از اعضای ائتلاف " أمان " در سالهای 2006 و 2007 اجرا خواهد شد .

4 ) پروژه شفاف سازی و بازرسی در بخش غیردولتی

( NGO ) : با توجه به نقش سازمانهای غیردولتی ( NGO ) در افزایش آگاهی افکار عمومی نسبت به پدیده فساد و تسهیل دستیابی مردم به اطلاعات ، توجه به این بخش از جامعه فلسطین ، موردنظر ائتلاف " أمان " نیز است .

3 - مطالعات و تحقیقات :

تهیه و تدوین تحقیقات و مطالعات مرتبط با فساد ، از جمله دیگر فعالیتهای ائتلاف " أمان " است که برخی از آنها عبارتند از : " اصلاحات امنیتی - - فلسطینی " و " اصلاح نهادهای امنیتی رژیم های سیاسی عربی " نوشته عزمی الشعیبی هماهنگ کننده " أمان " ، " فساد در جامعه فلسطین ؛ بررسی اولیه " نوشته عبدالرحمن ابوعرفه ، " گزارش أمان در مورد انتخابات ریاست تشکیلات فلسطین " ( 9/1/2005 ) ، " تضارب منافع در پرتو قوانین فلسطین " نوشته عبدالرحیم طه ، " دیوان شکایات در مجلس قانونگذاری فلسطین " نوشته جهاد حرب ، " بررسی فساد در کشورهای عربی در سالهای 2003 ، 2004 و 2005 " " اهمیت موضوع فساد برای رأی دهندگان و نامزدهای انتخاباتی " ، " گزارش جهانی در مورد فساد در کشورهای فلسطین ، لبنان ، مصر و الجزایر " ( 2004 ) ، " طرح اصلاح اوضاع امنیتی و تجدیدنظر در ساختار دستگاههای امنیتی " نوشته عزمی الشعیبی ، " معیار پاکی نامزدهای انتخاباتی و تأثیر آن در رفتار رأی دهندگان فلسطینی " و " انتخابات مجلس قانونگذاری و تشکیل دولت " .

4 - نشریه خبری :

انتشار نشریه خبری ، از جمله فعالیتهای جدید ائتلاف " أمان " است که اولین شماره آن در می 2006 منتشر شد و موضوعات متعددی را شامل می شد ، از جمله : درخواست از مجلس قانونگذاری در جهت وضع قوانینی برای جلوگیری از انتقال غیرقانونی درخواست برای اجرای توافقنامه سازمان ملل در مورد مبارزه با فساد ، حقوق شهروندان در دستیابی به اطلاعات درست و شفاف ، رسانه های دولتی فلسطین و نیاز به مقابله با فساد ، حیف و میل اموال عمومی در فلسطین به عنوان نمونه ای از فساد و فساد در فرایند بازسازی فلسطین .

5 - پایگاه اینترنتی :

ائتلاف " أمان " در جهت تحقق اهداف خود برای شفاف سازی و مبارزه با فساد اقدام به راه اندازی یک پایگاه اینترنتی به آدرس : WWW . aman - palestin . orgکرده است که ضمن معرفی این ائتلاف ، اعضای تشکیل دهنده ، اهداف و برنامه ها ، بخشی از فعالیتهای آن هم در این پایگاه جمع آوری و ارائه شده است .

در زمینه مبارزه با فساد موضوعات و بحث هایمختلفی مطرح شده است از جمله : مفهوم فساد ، مظاهر فساد ، دلایل گسترش پدیده فساد ، شکل های فساد ، آثاری که فساد از خود برجای می گذارد ، سازوکارهای مبارزه با فساد ، استراتژی مبارزه با فساد ، طرحها و اسناد بین المللی مربوط به مبارزه با فساد و معرفی سازمان شفاف سازی بین المللی .

آزادی دستیابی به اطلاعات و لزوم تحقق این قضیه در فلسطین و نیز اقداماتی که ائتلاف " أمان " برای عملی کردن و اجرای آن در فلسطین انجام داده است ، توافقنامه سازمان ملل متحد و تلاش " أمان " برای ملزم کردن تشکیلات خودگردان فلسطین در اجرای مضامین این توافقنامه از سوی این تشکیلات ، تشویق اعضای پارلمان فلسطین به مبارزه با فساد ، قوانینی که در این رابطه در فلسطین وضع شده است و نیز توافقنامه ها و منشورهای بین المللی در زمینه مبارزه با فساد مانند : توافقنامه سازمان ملل برای مبارزه با فساد ، منشور OECD برای مبارزه با رشوه خواری که مربوط به مسئولان خارجی شاغل در زمینه طرحهای تجارت جهانی می باشد ، منشور اتحادیه آفریقا برای جلوگیری از فساد و مبارزه با آن و... از جمله موضوعات متنوع و متعددی است که در این پایگاه ارائه شده است .

6 - کتابخانه الکترونیک :

کتابخانه الکترونیک مرکز " أمان " که در پایگاه اینترنتی آن قرار دارد این امکان را به کاربران می دهد که کتابهای موردنظر خود در مورد موضوعاتی نظیر اصلاحات در فلسطین و نیز موضوع فساد را بیابند . شایان ذکر است که محتویات این کتابخانه را می توان براساس عنوان کتاب ، موضوع ، نام نویسنده یا نام ناشر آن جست وجو کرد .

د - مواضع :

دکتر عزمی الشعیبی به عنوان هماهنگ کننده کل " أمان " در مسائل مختلف مرتبط با فعالیتهای این گروه و تخلفاتی که از سوی مقامات حکومتی صورت می گیرد ، نظراتی را مطرح می کند که از جمله آنها ، طرح سؤالاتی در زمان استقرار دولت احمد قریع در مورد تخلفاتی بود که در مورد نحوه هزینه بخشی از اموال صورت گرفتند .

این اموال به عنوان غرامت حمله عراق به کویت ، برای فلسطینیان مقیم کویت دریافت شده بودند و اقدامات تشکیلات خودگردان در این مورد زیر سئوال بود .

عزمی الشعیبی در مورد اقدام صهیونیستها در بازداشت تعدادی از اعضای دولت و مجلس فلسطین بر این عقیده است که اسرائیلی ها از دوره شارون استراتژی خود را تغییر داده اند ، به گونه ای که دیگر تمایلی به این ندارند که در سرزمینهای اشغالی ، دولتی فلسطینی بر سر کار آید که با آنها همکاری کند ، بلکه آنها شکل گیری یک حکومت ضعیف را خواستارند تا از این طریق بتوانند استراتژی خود که همان اقدامات یک جانبه است را تحمیل کنند .

وی در مورد تأثیر بحران بازداشت رهبران فلسطینی توسط رژیم صهیونیستی بر ضرورت بازگشت به " ساف " و امکان انجام چنین کاری ، بر این عقیده است که پس از برگزاری انتخابات در سرزمینهای اشغالی ، محمود عباس و دیگر طرف های فلسطینی نمی توانند جایگاهی که حماس به آن رسیده است را نادیده بگیرند .

در نتیجه ، سخن گفتن از بازگشت به سازمان آزادی بخش فلسطین بدون اینکه حماس در آن حضور داشته باشد ، کمکی به حل مشکلات داخلی فلسطین نمی کند و در واقع ، همان چیزی است که صهیونیستها می خواهند . بنابراین ، لازم است با برگزاری سریع گفت وگوهای داخلی ، نوعی بازنگری در ساختار ساف صورت گیرد ، به گونه ای که تمام گروههایی که خارج آن واقع شده اند ، بتوانند در آن حضور پیدا کنند .

مآخذ :

1. WWW.aman-palestine.org/Arabic/coalition.htm
2. WWW.aman-palestine.org/Arabic/Board.htm
3. WWW.aman-palestine.org/Arabic/About Aman.htm
4. WWW.aman-palestine.org/Arabic/Activities.htm
5. WWW.aman-palestine.org/Arabic/NGO.htm
6. WWW.aman-palestine.org/Arabic/publicat ions News Letters.htm
7. WWW.aman-palestine.org/Arabic/Elibrary.htm
8. WWW.attareek.org/details. php?id=2$$aid=611$$eid=20
9. WWW.amin.org/Look/amin/article.tpi?Id

Language=17$$IdPublicati on=78Nr Article=30227$$NrIssue=18Nrsection=1

1. WWW.aljazeera.net/NR/exeres/3C715ECO
2. 58B6-4B5C-B5F5-C4BC1712B DC5.htm