تحقیقات و بررسیهای عربی ( کانون - )

این کانون ( مدرسه عالی ) در سال 1953 طبق ماده شماره 437 شورای جامعه کشورهای عربی در شانزدهمین اجلاس خود به تاریخ 23/9/1952 در قاهره تأسیس یافت ، و یکی از زمینه های فعالیت فرهنگی در چارچوب منشور جامعه کشورهای عربی بوده است .

آیین نامه ای که شورای جامعه به تصویب رساند انگیزه های ایجاد کانون را در اولین بند آن بشرح زیر مشخص کرده است :

1. آماده ساختن جوانان تحصیلکرده عربی با فرهنگ عالی عرب .
2. گسترش دادن فرهنگ عربی از طریق تدریس و تألیف و نشر و کنفرانسهای عمومی .
3. برپایی یک اندیشه ملی عربی بر اصول صحیح علمی .
4. مشخص کردن اصول فرهنگ عربی به طوری که هر کسی که به تمدن نوین رسیده باشد از آن بهره جوید .

" ساطع الحصری " به عنوان مدیر و استاد تدریس قومیت عربی در این مدرسه عالی تعیین شد و این مقام را تا سال 1958 حفظ کرد . الحصری در رأس مدعیان برپایی این مدرسه عالی بود ، به خاطر تحقق بخشیدن به اندیشه ملی از اوایل قرن در این زمینه کار کرده و تلاش او برای بالا بردن سطح آگاهی ملی در کشورهای عربی ، رواج دادن احساس وحدت اعراب ، دمیدن ایمان در آینده امت عرب و مقابله با اختلافات منطقه ای و جریانات تجزیه طلبانه بود .

در کتابخانه این مدرسه عالی کتابهای مرجع و مجلات گوناگون تهیه گردید و چاپ یک سلسله مدارک و متون درباره وضعیت امت عرب آغاز شد . پژوهشها و مطالعات این مدرسه عالی شامل مطالعات حقوقی و اقتصادی و تاریخی و ادبی بود . مسأله فلسطین از جمله مسایل اصلی در مطالعات ملی بود . سپس بخش خاصی در سال تحصیلی 1963 - 1964 برای این مسألهبه ریاست دکتر اسحاق موسی حسینی منظور گردید ، و دکتر انیس صایغ موظف شد تا اداره این بخش را در سال تحصیلی 1969 - 1970 به عهده گیرد . هدف از تشکیل این بخش درخواستی است جهت استفاده از درسهای گذشته ، و پیش بینی توأم با عمل ، و اهمیت دادن به فلسطین در مسیر ملی ، زیرا مسأله فلسطین یک مسأله سرنوشت ساز برای تمامی فرزندان امت عرب محسوب می شود . بخش فلسطین از مهم ترین بخشهای پنجگانه این مدرسه عالی بود ، و در زمینه بررسی و مطالعه و نشر فعال گردید و در کتابخانه آن ، کتابهای مرجع ویژه مسأله فلسطین فراهم شد ، تعدادی از کارشناسان در زمینه های گوناگون مسأله فلسطین ، از جمله مسایل تاریخی و سیاسی و نظامی و حقوقی و ادبیات و زبان عبری کنفرانس دادند و تعداد زیادی از دانشجویان کشورهای مختلف عربی در این بخش فارغ التحصیل شدند .

روش کار این کانون دگرگون شد به طوری که تنها کانون و مدرسه عالی درسی و مطالعاتی نبود بلکه علاوه بر آن مؤسه ای علمی گردید که گواهینامه هایی در رشته های مختلف ( دیپلم ) اعطا می کرد ، برخی از فارغ التحصیلان ممتاز آن درخواست درجه فوق لیسانس کردند . این مدرسه عالی به تاریخ 10/9/1970 یکی از دستگاههای سازمان عربی برای آموزش و فرهنگ و علوم به شمار می رفت . در این مرحله جدید اهداف این کانون گسترش یافت و ارتباط آن با مسایل روزمره تقویت گردید . از جمله اهداف آن عبارتند از :

1. آماده ساختن نسل پژوهشگر از جوانان علاقه مند به پیگیری مطالعه و بررسی مسایل و مشکلات روزمره عربی .
2. پیاده کردن یک رشته مطالعات علمی که مشکلات و مسایل موجود در صحنه اعراب را دربر گیرد .
3. چاپ و نشر پژوهشها و مطالعات علمی درباره مسایل نوین و روزمره عربی در سطح اعراب و مراکز علمی خارجی علاقه مند به امور کشورهای عربی .
4. ارایه کارهای مشورتی به دولتهای عربی و جامعه کشورهای عربی و سازمانهای وابسته آن از طریق انجام پژوهشهای علمی در موضوعهایی که این هیأتها مشخص نمایند .

در اوت 1973 مرامنامه جدیدی برای این کانون وضع گردید که بر روی مسئولیتها و اهداف سابق آن تأکید کرد و به موجب آن تغییراتی در بخشهای علمی مدرسه عالی صورت گرفت ، که پژوهشها و مطالعات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و ملی و جغرافیایی و تاریخی و قانونی و ادبی در آن گنجانیده شد .

موضوع مسأله فلسطین جزیی از مطالعات سیاسی و ملی این مدرسه عالی به شمار می رفت و این موضوع تحت عنوان " جنگ اعراب - اسرائیل " درج گردید زیرا نمی توان موضوع فلسطین و مسایل سیاسی کشورهای عربی را از یکدیگر جدا کرد .

این کانون مسیر خود را طبق برنامه های درازمدت که در مرامنامه ذکر شده بود پیمود ، و پژوهش جدی علمی را در مسایل روزمره اعراب دنبال کرد ، و تأثیر مشکلات جهانی بر کشورهای عربی را آشکار ساخت . همه اینها گواهی است بر دستاوردهای علمی و انتشاراتی کانون ، همچنین صدور انتشارات پیرامون مسأله فلسطین ادامه یافت که اکنون یک مرجع مهم برای پژوهشگران این موضوع محسوب می شود .

در سال 1979 دستوری مبنی بر انتقال کانون تحقیقات و بررسیهای عربی از قاهره - مانند تمامی دستگاههای جامعه کشورهای عربی - به بغداد صادر گردید . محل کانون قدیمی در قاهره هنوز تمامی فرهنگ تأسیس کانون را پیرامون خود حفظ کرده است .

مآخذ :

[[ پرونده : | - مطبوعات کانون تحقیقات و بررسیهای عربی . ]]

[[ پرونده : | - اسناد سازمان " المنظمة العربیة للتربیة و الثقافة و العلوم " . ]]